Tại Việt Nam, hai công ty và các dịch vụ của hai công ty này cũng đang được các chủ thể kinh doanh sử dụng rất nhiều, từ việc khai thác các hoạt động quảng cáo, quan hệ công chúng miễn phí lẫn trả phí. Việc phân tích, so sánh và đưa ra các con số thống kê về hai dịch vụ của công ty này để cho người dùng có thêm những thông tin trước khi đưa ra quyết định lựa chọn dịch vụ.

Đặc điểm giống nhau: cả hai công ty này đều kinh doanh các dịch vụ trực tuyến và được mệnh danh là các gã khổng lồ trên mạng Internet. Doanh thu chính và chủ yếu của Google và Facebook đều đến từ quảng cáo trực tuyến. Hai công ty này hầu hết đều cung cấp dịch vụ miễn phí và các dịch vụ miễn phí này đều rất tuyệt vời cho người dùng. Đây chính là đặc điểm quan trọng và khác biệt của thương mại truyền thống và thương mại điện tử. Có thể nói, trong thương mại truyền thống hầu hết các sản phẩm và dịch vụ được bán đều có giá và không miễn phí. Còn trong thương mại điện tử (mô hình Business 2.0) thì rất nhiều sản phẩm, dịch vụ đều miễn phí cho người dùng nhưng hãng vẫn có doanh thu và lợi nhuận rất lớn từ các sản phẩm “giá bằng 0” đó, không những thế còn là những công ty có giá trị vốn hóa khổng lồ trên thị trường.

Mời bạn xem thêm: Dấu ấn trong 15 năm của gã khổng lồ Google

Tuy nhiên, nếu “nội soi” kỹ để so sánh và giúp chỉ ra những điểm riêng có thì hai công ty này cũng có rất nhiều sự khác biệt.

Thứ nhất, về doanh thu và lợi nhuận
Doanh thu của Google từ hoạt động quảng cáo trực tuyến trong năm 2012 đạt 43.67 tỷ USD, lợi nhuận là 2,18 tỷ USD; Facebook chỉ đạt 4.28 tỷ USD, lợi nhuận 0,34 tỷ USD.

Hình 1: Doanh thu từ hoạt động quảng cáo trực tuyến toàn cầu của Google và Facebook

Nguồn: Investor.google.com, Investor.fb.com, 2012

Số liệu thống kê cho thấy doanh thu và lợi nhuận của Google cao gấp khoảng 20 lần so với Facebook, điều này có thể dễ dàng giải thích bởi Google thực sự là một cỗ máy in tiền trực tuyến tuyệt vời. Google có thương hiệu mạnh hơn và thâm niên kinh doanh lâu hơn so với Facebook, Google thành lập năm 1998 tại Canifornia, còn Facebook thành lập năm 2004 tại Cambride Massachusetts. Google có nhiều sản phẩm, dịch vụ là các nền tảng quảng cáo hơn so với Facebook, hay nói cách khác, Google có nhiều “máy in tiền” hơn so với Facebook. Facebook chỉ có nền tảng quảng cáo trực tuyến trên Facebook thông qua các loại hình quảng cáo hiển thị, quảng cáo tài trợ (CPC/CPM).... Google có quảng cáo qua dịch vụ email (Gmail), dịch vụ quảng cáo tìm kiếm (Google Adwords), quảng cáo trên website chia sẻ video YouTube.com, quảng cáo trên ứng dụng nền tảng Android (hệ điều hành dành cho các thiết bị di động), quảng cáo thông qua nền tảng mạng xã hội Google Plus (mạng xã hội kết nối có số lượng người đứng thứ hai thế giới, chỉ sau Facebook).

Mặt khác, Google có thêm những nguồn doanh thu khác mà Facebook không có như doanh thu từ các dịch vụ có phí cung cấp cho doanh nghiệp (email, lưu trữ dữ liệu Google Drive, Google Apps…), download các ứng dụng (apps) Android có trả phí trên Google Play vv…

Hơn nữa, Google còn sở hữu rất nhiều “bằng chứng nhận phát minh, sáng chế khoa học”, đây cũng là một mảng doanh thu cho Google (tuy chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng số doanh thu) hoặc cũng tiết kiệm cho Google một khoản tiền chi phí nếu như hãng phải mua hoặc trả phí sử dụng “bằng phát minh, sáng chế khoa học” trong hoạt động kinh doanh của mình. Google gần đây đã mua lại nhà sản xuất thiết bị phần cứng Motorola, để cùng với các đối tác sản xuất phần cứng khác như LG, SAMSUNG… để sản xuất các thiết bị phần cứng như điện thoại di động Nexus, máy tính bảng Nexus, máy tính xách tay Chromebooks, thiết bị kết nối Chromecast… nhằm tăng doanh thu, cũng như tăng tính lệ thuộc, ràng buộc của khách hàng vào “hệ sinh thái Internet của Google”. Nói tóm lại trong cơ cấu doanh thu của Google, nguồn thu từ dịch vụ quảng cáo chiếm tới 96%.

Hình 2. Sơ đồ Hệ sinh thái Internet

(Nguồn: The Internet Ecosytem, 2010, trang 2 & tổng hợp của tác giả)

Hình 3: Thị phần quảng cáo trực tuyến của Google so với Facebook

Nguồn: eMarketer.com, 2012

Thứ hai, về loại hình quảng cáo trực tuyến
Facebook có đặc điểm quan trọng và lợi thế với Google trong cuộc chiến doanh thu quảng cáo là Facebook dựa vào Profile Ads tức là quảng cáo dựa trên Profile của người dùng (tuổi tác, giới tính, nơi sinh, nơi sống và làm việc), với tính năng này cộng với số lượng người dùng lớn, truy cập vào dịch vụ thường xuyên, liên tục, thời gian truy cập dịch vụ lớn đã làm cho nền tảng quảng cáo trực tuyến của Facebook ngày càng trở thành đối thủ mạnh mẽ của Google và vươn lên trở thành Top 10 nhà cung cấp dịch vụ quảng cáo trực tuyến hàng đầu thế giới. Facebook bán quảng cáo CPC/CPM, Promote Likes cho Fanpage, Promote bài viết, hình ảnh, video, sự kiện… để gia tăng các nguồn doanh thu từ người dùng trên trang Facebook. Người dùng quảng cáo trên Facebook (5 ngày) thường có xu hướng chạy chiến dịch thời gian ngắn hơn so với Google (30 ngày), tức là Facebook rất thích hợp cho các chiến dịch ngắn hạn, muốn tăng nhanh doanh số hoặc nhận biết thương hiệu.

Hình 4: Đo lường hiệu quả quảng cáo trực tuyến giữa Google so với Facebook năm 2012

Nguồn: SearchEnginePeople.com, 2012

Sức mạnh quảng cáo trực tuyến của Google thông qua nhiều nền tảng khác nhau, số người dùng lớn, đa dạng về phương thức tiếp cận người dùng: quảng cáo tìm kiếm thông qua công cụ tìm kiếm Google (trung bình mỗi ngày có 5,134 tỷ lượt tìm kiếm trên các trang Google vào năm 2012 – nguồn: http://www.statisticbrain.com/google-searches/), YouTube (SEM), tìm kiếm di động, quảng cáo di động, quảng cáo trực tuyến hiển thị dạng trả phí (Google Adwords); Google cũng triệt để khai thác các dịch vụ của mình để đa dạng hóa nguồn doanh thu từ các loại hình quảng cáo trực tuyến ví dụ như “cho thuê kênh video trên YouTube.com” thay vì chỉ quảng cáo hiển thị và quảng cáo CPC/CPM. Các chỉ số thống kê đều chỉ ra rằng trong thời điểm hiện tại, quảng cáo trên Google có giá cao hơn một chút so với Facebook, nhưng bù lại là hiệu quả hơn và hiệu quả lâu dài cho người mua quảng cáo.

Thứ ba, về thị trường và người dùng
Google có thị trường người dùng lớn hơn và đa dạng hơn so với Facebook. Như đã phân tích, do Google có nhiều dịch vụ và nền tảng đa dạng nên số lượng người dùng của Google lớn hơn rất nhiều so với Facebook, độ tuổi đa dạng, đối tượng đa dạng… hơn so với Facebook. Do Facebook là một nền tảng mạng xã hội bạn bè nên đối tượng người dùng thường có xu hướng trẻ hơn, ít đa dạng hơn so với Google.

Hình 5: Số người dùng đã truy cập vào quảng cáo trả phí của Google và Facebook toàn cầu năm 2012

Nguồn: InternetWorldStats.com, Statista.com, 2012

Hình 6: Số liệu người dùng thường xuyên truy cập vào Google và Facebook tại Mỹ 2012

Nguồn: Nielsen.com 2012

Hình 7: Top 10 quốc gia sử dụng dịch vụ quảng cáo trực tuyến nhiều nhất

Nguồn: Developer-resource.com, SearchEngineWatch.com, 2012